Globalne społeczeństwo starzeje się – o niezbyt optymistycznych prognozach rozwoju ludnościowego wiemy nie od dziś. W krajach rozwiniętych poziom obciążenia demograficznego wzrasta niezwykle szybko, zostawiając niewielkie pole manewru, aby trend ten odwrócić lub chociaż zahamować. Coraz więcej mówi się o wykorzystaniu inteligentnych rozwiązań przy wsparciu osób, które chcą i mogą prowadzić samodzielne życie.

Wydłużenie długości życia, spadek dzietności i zmiana priorytetów u osób w wieku rozrodczym sprawiają, że Europa, Ameryka Północna, a także rozwinięte kraje Azji stoją przed niezwykle trudnym zadaniem. Jest nim nie tylko jak pobudzić malejący wskaźnik zastępowalności pokoleń, ale również jak zająć się seniorami, którzy wraz z rozwojem medycyny żyją coraz dłużej, ale wciąż są starszymi osobami, które wymagają pomocy i opieki.

Wraz z rozwojem medycyny coraz więcej seniorów cieszy się relatywnie dobrym zdrowiem – są w stanie sami się poruszać, załatwiać codzienne sprawy i prowadzić w jakimś stopniu gospodarstwo domowe. Są to osoby, które chcą żyć samodzielnie, ale mogą potrzebować zwiększonego poczucia bezpieczeństwa. W takich przypadkach istnieje kilka rozwiązań, choć często wiążą się one ze zmianą miejsca zamieszkania lub wpuszczeniem kogoś obcego do swojego życia i domu, co nie zawsze przychodzi seniorom z łatwością. Jest też inne, coraz popularniejsze, rozwiązanie – wyposażenie domu w inteligentny system, który będzie wspierał ich niezależne życie i stał na straży ich szeroko rozumianego bezpieczeństwa.

Bezpieczne i wygodne życie dla seniorów

Według danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, ponad 1,7 miliona osób starszych w Polsce korzysta z różnych form pomocy publicznej w codziennym życiu. Usługi te to przekrój świadczeń od opieki pielęgniarskiej w domu, aż po pobyt długoterminowy w specjalnych ośrodkach. Równocześnie ponad 75% seniorów określa stan swojego zdrowia jako co najmniej przyzwoity.

Jeśli nie ma potrzeby lub chęci przeprowadzki do ośrodka dla osób starszych, ani korzystania z pomocy w domu, warto zgłębić temat mieszkalnictwa wspomaganego (Ambient Assisted Living – AAL). Koncept ten rozwija się coraz prężniej w krajach Europy zachodniej i uzyskał wsparcie organizacji Unii Europejskiej, które rokrocznie fundują projekty z zakresu AAL w krajach wspólnoty. Celem programu jest „przedłużenie okresu, w którym ludzie starsi mogą żyć w lepszych warunkach, poprzez zwiększenie ich samodzielności, pewności siebie oraz mobilności, a także pomoc w zachowaniu dobrego stanu zdrowia i samodzielnego funkcjonowania osób starzejących się”. Również w Polsce można uzyskać dofinansowanie z ramienia Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, wartość którego w 2021 roku wyniosła 500 000 euro.

Technologie wspierania seniorów – system Loxone

Inteligentne technologie mogą wspierać seniorów na wiele różnych sposobów, a zakres działania systemu można łatwo poszerzać w zależności od zmieniających się potrzeb. Jednym z największych europejskich projektów mieszkalnictwa wspomaganego jest Curae Vitel w Niderlandach, w ramach którego budowanych jest 2300 mieszkań wyposażonych w system inteligentnego wsparcia dla osób w podeszłym wieku, które chcą kontynuować niezależne życie.

Technologie te stanowią przyszłość – odciążają one personel opiekuńczy, którym w Polsce są często członkowie rodziny, obniżają koszty pomocy seniorom, a także zwiększają bezpieczeństwo samych zainteresowanych, które będzie im zapewnione przez całą dobę. Nie należy też obawiać się terminu „nowoczesne technologie” w odniesieniu do osób starszych. Obawy o brak umiejętności korzystania z systemu są bezpodstawne – Loxone jest intuicyjny i praktycznie nie wymaga nauki. Co więcej, znaczna większość procesów zostaje zautomatyzowana, przez co nie ma potrzeby manualnej ingerencji ze strony korzystających z niego osób. 

Podstawą systemu mieszkalnictwa wspomaganego jest bezpieczeństwo. Nie tylko w rozumieniu bezpieczeństwa przeciwwłamaniowego czy przeciwpożarowego, które standardowo występują w domach, ale także jako ochrona przed wypadkami spowodowanymi wiekiem. Mamy tu do czynienia z np. alarmem pielęgnacyjnym. Kiedy czujnik ruchu nie wykryje poruszającej się osoby w indywidualnie określonym oknie czasowym lub gdy użytkownik sam wciśnie przycisk alarmowy (który może być także w formie opaski na rękę), wyznaczona osoba zostanie o tym powiadomiona.

Są to również funkcje, które monitorują stan zdrowia danej osoby przez obserwację jej zwyczajów. Jeśli senior zaczyna mniej spać lub częściej korzystać z toalety, opiekun zostanie o tym powiadomiony i będzie mógł powziąć odpowiednie kroki. Co więcej, będzie również wiedział, jeśli pominięta została dawka lekarstw, co zauważy prosty kontakt na drzwiczkach szafki z lekami.

Niezwykle pomocne będą klasyczne funkcje systemu Loxone, takie jak automatycznie włączające się światło nocne ułatwiające poruszanie się po mieszkaniu, dostęp awaryjny dla służb ratowniczych, oświetlenie dopasowane do pory dnia, automatyczne wyłączanie urządzeń elektrycznych o określonych porach czy zamykanie drzwi wejściowych. Dzięki temu wyeliminowanych zostaje wiele sytuacji, które często przydarzają się osobom starszym, mogących mieć poważny wpływ na ich bezpieczeństwo.

W dobie ogromnego postępu technologicznego i automatyzacji znacznej części naszego życia, nie wyłączajmy z tego progresu seniorów i osób niepełnosprawnych. One również mogą odnieść niesamowite korzyści z rozwoju automatyki domowej, co zagwarantuje im dalsze samodzielne i godne życie.