Per 1 januari 2026 treden er nieuwe wettelijke verplichtingen in werking voor veel gebouweigenaren met betrekking tot het beheer van energieverbruik. Gebouwen met een Automatiserings- en Controlesysteem (GACS) kunnende prestaties en het energiegebruik van technische installaties monitoren en aansturen. Door systemen te koppelen worden processen geautomatiseerd, verbeterd en gebruiksvriendelijker gemaakt. Dit leidt tot aanzienlijke kostenbesparing en duurzaam energieverbruik

EPBD III: De energiewetgeving die nú telt

Vanaf 1 januari 2026 moeten gebouwen met verwarmings- of koelsystemen met een nominaal vermogen van 290 kW of meer een GACS hebben. Dit systeem:

• Controleert en stuurt technische installaties aan.
• Vervangt de keuringsplicht voor verwarmings- en airconditioningssystemen.
• Helpt gebouweigenaren te voldoen aan de EPBD III-wetgeving.

EPBD IV: De energiewetgeving voor een emissievrije toekomst

EPBD IV bouwt voort op EPBD III, maar stelt scherpere en ambitieuzere eisen* voor gebouwen, met het oog op klimaatneutraliteit. De belangrijkste kenmerken van EPBD IV zijn:

• Emissievrije gebouwen vanaf 2030: nieuwe en gerenoveerde gebouwen moeten voldoen aan zeer strenge energie- en emissienormen, gericht op nul netto CO₂-uitstoot.
• Verplichte integratie van duurzame energie: gebouwen moeten zelfvoorzienend zijn of zoveel mogelijk gebruikmaken van hernieuwbare energie, bijvoorbeeld via zonnepanelen (PV), warmtepompen en batterijopslag.
• Verhoogde focus op laadinfrastructuur: de wetgeving verplicht steeds meer laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen in zowel nieuwbouw als bestaande gebouwen.
• Uitgebreide automatiseringsvereisten: de rol van gebouwautomatisering en controle neemt toe, waarbij systemen zoals GACS essentieel zijn om energie-efficiëntie en gebruiksgemak te waarborgen.

Voor gebouweigenaren betekent dit dat ze vóór 2030 hun gebouwen grondig moeten verduurzamen en uitgerust moeten zijn met slimme systemen die niet alleen energie besparen maar ook actief bijdragen aan emissiereductie. Voor installateurs betekent EPBD IV dat ze innovatieve, flexibele en schaalbare oplossingen moeten implementeren.

*Deze eisen zijn op basis van de huidige RVO richtlijnen.

Voorbeelden van gebouwen en verbruik bij GACS-verplichtingen

GACS Vereisten per 1 januari 2026 – Vanaf 290 kW

GACS Vereisten per 1 januari 2030 – Vanaf 70

GACS: de slimme oplossing voor gebouwen van de toekomst

GACS biedt een breed scala aan voordelen voor gebouweigenaren, installateurs en gebruikers:

• Energiebesparing en lagere kosten dankzij geoptimaliseerd energiebeheer.
• Verbeterd comfort door automatische aanpassingen in temperatuur en luchtkwaliteit.
• Integratie van systemen voor optimale samenwerking en prestaties.
• Langere levensduur van installaties door efficiënt energiegebruik en onderhoud.

Praktische tips voor implementatie van GACS

Installateurs kunnen systemen eenvoudig integreren en zo gebouwen helpen voldoen aan EPBD III en IV. Dit vergroot de mogelijkheden om slimme, toekomstbestendige oplossingen te bieden.

Belangrijke tips:

• Evalueer bestaande systemen: analyseer huidige installaties en bepaal verbeterpunten.
• Kies juiste sensoren en actoren: voor temperatuur, luchtkwaliteit, aanwezigheid en zonlicht.
• Gebruik open protocollen: BACnet, Modbus en MQTT.
• Implementeer slimme thermostaten en zoneklimaatregeling: nauwkeurige temperatuurregeling per zone.
• Automatiseer verlichting en zonwering: op basis van tijd, zonlicht en aanwezigheid.
• Monitor energieverbruik via app/web: real-time inzicht en beheer.
• Integreer duurzame energiebronnen: PV-systemen, EV-laadstations, batterijopslag en warmtepompen.
• Kies schaalbare oplossingen: voor toekomstbestendige uitbreidingen.
• Bied onderhoud en ondersteuning: voor continue optimale werking.

Wat kan Loxone betekenen?

Loxone biedt technologieën die de GACS-integratie vereenvoudigen en optimaliseren:

• Zoneklimaatregeling voor energie-efficiëntie per kamer of zone.
• Aanwezigheidsdetectie voor slimme aanpassingen van klimaat en verlichting.
• Automatisering van zonwering en verlichting op basis van omgevingsfactoren.
• Ondersteuning van open protocollen zoals BACnet, Modbus en MQTT.
• Energiebeheer en sturing van PV, elektrische voertuigen, batterijopslag en warmtepompen.
• Centrale bediening via app/web voor gebruikers en installateurs.

Lees ook hoe Loxone je helpt bij energiebeheer en automatisering.

Langetermijnvoordelen van GACS

• Kostenbesparing door efficiënter energieverbruik.
• Meer comfort door geautomatiseerd binnenklimaat.
• Duurzaamheid in lijn met EU-klimaatdoelen.
• Voorbereiding op EPBD IV en toekomstige energiewetgeving.

Bronnen voor deze pagina:
België: https://www.vlaanderen.be/gebouwautomatisering-en-controlesystemen-voor-niet-residentiele-gebouwen-verplicht-tegen-eind-2025
Nederland: https://www.rvo.nl/sites/default/files/2024-01/checklist-technische-eisen-gacs-v3.pdf